Kapilaroskopia jest nieinwazyjną, niebolesną metodą oceny małych naczyń krwionośnych (kapilar), najczęściej w obrębie wałów paznokciowych dłoni.
Aby uzyskać najlepszej jakości obrazy używa się do tego badania mikroskopu zaopatrzonego w kamerę, połączonego z monitorem komputera, dzięki czemu pacjent może obserwować obraz w trakcie badania.
Wygląd kapilar w charakterystyczny sposób zmienia się w przebiegu niektórych chorób reumatycznych, takich jak: twardzina układowa, mieszana choroba tkanki łącznej, zapalenie skórno-mięśniowe, toczeń rumieniowaty układowy, zespół antyfosfolipidowy. W takich przypadkach kapilaroskopia jest bardzo pomocna w postawieniu diagnozy już na wczesnym etapie choroby, często jeszcze przed wystąpieniem objawów choroby.
Kapilaroskopia pełni również ważną rolę w różnicowaniu pomiędzy pierwotnym i wtórnym objawem Raynauda. Jest to zaburzenie polegające na napadowym bieleniu, następnie sinieniu i przekrwieniu palców rąk, stóp, z towarzyszącym drętwieniem, najczęściej po ekspozycji na zimno lub stres.
Pierwotny objaw Raynauda jest właściwie jedynie wadą kosmetyczną, nie prowadzi do rozwoju choroby. Obraz kapilaroskopii jest w tym przypadku prawidłowy i niezmienny w czasie.
Wtórny objaw Raynauda zwykle wyprzedza objawy choroby układowej tkanki łącznej, w tym przypadku obraz naczyń jest nieprawidłowy i szybko zmienia się w czasie.
Badanie rozpoczynamy od pokrycia wałów paznokciowych olejkiem, następnie przechodzimy do oglądania i analizy kapilar.
Badanie jest niebolesne. Czas trwania to około 20 minut. Po wykonaniu badania pacjent otrzymuje szczegółowy opis, wnioski oraz zalecenia odnośnie ewentualnej dalszej diagnostyki.
- Nie należy wykonywać manicure, wycinać, odsuwać skórek na 3 tygodnie przed badaniem (można jedynie obcinać, delikatnie piłować paznokcie)
- U pacjentek z wykonanym manicure hybrydowym, można wykonać kapilaroskopię 3 tygodnie po zabiegu, kiedy widoczny jest odrost paznokcia
- W przypadku zwykłego lakieru na paznokciach, należy go usunąć około 5 dni przed badaniem (delikatnie, wacikiem zwilżonym zmywaczem do paznokci)
- Wskazane jest przybycie około 15 minut przed badaniem (szczególnie w okresie jesienno-zimowym), celem adaptacji do różnicy temperatur.
- Nie należy palić tytoniu oraz pić mocnej kawy około 3-4 godziny przed badaniem.